■ KRO ■ De Armeens-apostolische patriarch van Constantinopel, Sahak II Masalyan, heeft voorgesteld om de Hagia Sophia in Istanbul te herbestemmen tot bedehuis voor zowel moslims als christenen. Momenteel vindt een fel debat plaats over de status van het iconische gebouw dat ooit de grootste kerk van de christenheid was.
De Hagia Sophia (Grieks: Heilige Wijsheid) dateert van de zesde eeuw. Na de verovering van Constantinopel door de Ottomanen in 1453 werd de kerk herbestemd tot moskee. In 1934 besloot Atatürk, de eerste president van de republiek Turkije, van de Aya Sofia een museum te maken.
Op 2 juli zal het Hooggerechtshof in Turkije beslissen over de toekomstige status van het gebouw. De Turkse vereniging voor de bescherming van historische monumenten had al eerder pogingen ondernomen de Aya Sofia om te vormen tot een moskee, maar deze waren niet succesvol.
Volgens patriarch Sayak II doet een eenzijdige terugkeer van de Aya Sofia naar haar status als moskee geen recht aan haar betekenis in de christelijke wereld. Van de andere kant stoort hij zich ook aan het feit dat het gebouw is verworden tot een toeristisch object. De Armeens-apostolische kerkleider in Turkije wil dat vooral biddende mensen de Aya Sofia bezoeken en niet dat zij wordt overspoeld door oneerbiedige toeristen. Een bireligieuze bestemming zou volgens hem de oplossing zijn. “Zelfs als we tot verschillende religies behoren, dienen we de ene God”, aldus de patriarch op Twitter.
Media die dicht bij de Turkse regering staan, zoals de krant Sabah, hebben het voorstel van Sayak Masalyanpositief ontvangen. Volgens waarnemers zou president Recep Tayyip Erdogan er daarom serieus naar gaan kijken.
In de Orthodoxe Kerk heerst de mening dat alles moet blijven zoals het nu is. Zo vindt het Patriarchaat van Moskou dat een verandering van de huidige status van de Hagia Sophia het delicate religieuze evenwicht in het land zou kunnen verstoren.
Op 29 mei, bij de herdenking van de verovering van Constantinopel, werd in de Aya Sofia de Koran voorgelezen. Een week later vroeg Erdogan het centrale comité van zijn Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling om te onderzoeken of het haalbaar zou zijn om van de Aya Sofia weer een moskee te maken. Dat leidde tot woedende reacties in de oosters-orthodoxe kerkgenootschappen.