■ Trouw/Sylvain Ephimenco ■ Italianen hebben het misschien niet breed vergeleken met Nederlanders, maar geduld hebben ze wel. Althans in dat hoekje Toscane waar we regelmatig vertoeven en nu de feestdagen doorbrengen. Zo heb ik geen van hen zijn geduld, nooit zien verliezen in al die jaren dat ze door bedelende (Noord-)Afrikanen worden lastiggevallen. Veel van deze mannen en vrouwen zijn ooit op de eilanden Lampedusa of Sicilië aangemeerd en zijn in Italië, waar ze vaak bedelen of prullaria verkopen, blijven steken. Overal duiken ze op: bij de ingang van supermarkten, in winkels of bars, soms met tien tegelijk op een parking om je schreeuwend naar een lege plek te gidsen. Italianen beschouwen hun aanwezigheid met fatalisme maar vaak ook met gulheid: dikwijls heb ik ze hun portemonnee zien opentrekken.
Maandag zaten we op een overvol zonovergoten terras in Toscane toen M. verscheen. Deze Nigeriaanse vrouw kennen we al twee of drie jaar. Ze verkoopt armbanden en draagt altijd haar kind op haar rug, gewikkeld in een doek. Iets verkopen lukt haar zelden maar toch moet ze de ambulante verkoopster zijn die het meest verdient in de stad. Het komt door het meisje dat meestal met een hangend hoofdje op haar rug slaapt in de doek. Een aanzien dat de menselijke ziel goed doet smelten, zeker in Italië. Maandag trokken praktisch alle klanten op het terras hun portemonnee open voor de Nigeriaanse moeder.
Een banaal tafereel dat ik niet had beschreven als paus Franciscus, gisteren tijdens zijn eerste mis van het jaar, over migrantenmoeders die in Italië aanmeren niet had opgemerkt: “Als ze aankomen, worden ze meestal beoordeeld door mensen met een volle maag, met een heleboel eigendommen en een leeg hart.”
Was hij maar een keertje buiten de muren van het Vaticaan op ons terrasje komen neuzen. Dan had hij bijvoorbeeld mensen gezien zonder een heleboel eigendom en met een goed hart, genereus geven aan de Nigeriaanse moeder. Dat Franciscus zijn bekommernis voor migranten met een obsessioneel deuntje heeft aangekleed, was al bekend. Maar dat hij langzaamaan een polariserende paus aan het worden is, die grossiert in misplaatste clichés en er niet voor terugdeinst om zijn schapen te schofferen, is voor velen onuitstaanbaar. Overigens had Franciscus het in zijn preek over het geweld tegen vrouwen die “voortdurend worden beledigd, geslagen, misbruikt”.
Dit een dag nadat hijzelf hard op de hand van een gelovige vrouw had gemept die hem ruw naar haar had toegetrokken. De video van het incident ging viraal, Italianen waren verbijsterd of boos en de paus moest zijn excuses aanbieden. Alle opiniepeilingen in Italië laten zien dat het vertrouwen in Franciscus afneemt sinds zijn benoeming in 2013. Soms met 18 procentpunten. De site Notizie.it hield drie weken geleden een enquête onder 7.557 Italianen. Nog maar 59 procent had een positief beeld van hem. De 41 procent die dat niet meer had vond dat paus Franciscus ‘zich teveel met politiek bezighoudt’.