■ Frank G. Bosman ■ Paus Franciscus vierde dinsdag samen met 170.000 rooms-katholieken de eucharistie. Dat is überhaupt al een fors aantal, maar helemaal als je bedenkt dat de viering plaatsvond in Abu Dhabi, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Rooms-katholieken en christenen in het algemeen hebben het zwaar in het Midden-Oosten. Ze worden dikwijls vervolgd om hun geloof. Het bezoek van de paus aan de VAE was dan ook vooral een politiek bezoek.
De Paus werd ontvangen met alle egards van een staatshoofd en kreeg de gelegenheid de grootste mis ooit op het Arabisch schiereiland open en bloot te kunnen vieren. In dat land en in die regio is dat zonder meer uitzonderlijk te noemen, een gebeurtenis waarvan alle christenen hopen dat het hun geloofsgenoten in het Midden-Oosten wat meer ademvrijheid zal geven. De paus tekende ook een verklaring samen met Ahmed al-Tayeb, de belangrijkste imam van Egypte, met daarin wederzijdse woorden van broederschap en afkeer van religieus geweld. Wederom een belangrijke symbolische gebeurtenis voor miljoenen christenen in het Midden-Oosten.
Dinsdag keek ik Nieuwsuur, dat minder dan een minuut besteedde aan deze unieke, politiek geladen gebeurtenis. Evenveel als aan de viering van het Chinese nieuwjaar in Nederland, inclusief korte uitleg over het Jaar van het Varken. De intro van het item luidde als volgt: "Voor het eerst heeft paus Franciscus publiekelijk erkend dat priesters en bisschoppen zich schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik van nonnen. De paus zei dat in het vliegtuig na afloop van zijn bezoek aan de VAE."
Geen beelden van de 170.000 gelovigen, geen uitleg over de politieke betekenis van het pausbezoek, geen interview met een uitgebuite Filipijnse schoonmaakster die haar ene vrije dag van het jaar gebruikte om naar de paus te gaan kijken. Niets van dat alles, alleen een quote van de paus over seksueel misbruik tijdens zijn vlucht terug naar Italië. Ik was verbijsterd.
Ik had natuurlijk beter moeten weten. Onze Nederlandse media bedienen zich maar al te vaak van precies dit frame als zij berichten over de rooms-katholieke kerk, of dat nu is in Nederland, in Rome of elders in de wereld. Nieuwsuur is daarvan slechts een voorbeeld, zij het een zeer ongunstige. Op zaterdag 2 februari presenteerde Nieuwsuur een meer dan 16 minuten tellend item over de Wereldjongerendagen in Panama, waar 700.000 jongeren uit de hele wereld waren samengekomen om samen met de paus te bidden voor vrede en rechtvaardigheid. Een unieke gebeurtenis, die een ongekende hoeveelheid jongeren op de been wist te brengen. Tijdens het bezoek werd meerdere malen bisschop Oscar Romero genoemd, die in 1980 door de junta van El Salvador achter zijn altaar werd doodgeschoten vanwege zijn kritiek op het onmenselijke regime.
Geen beelden van de 170.000 gelovigen, geen uitleg over de politieke betekenis van het pausbezoek, geen interview met een uitgebuite Filipijnse schoonmaakster die haar ene vrije dag van het jaar gebruikte om naar de paus te gaan kijken. Niets van dat alles, alleen een quote van de paus over seksueel misbruik tijdens zijn vlucht terug naar Italië. Ik was verbijsterd.
Ik had natuurlijk beter moeten weten. Onze Nederlandse media bedienen zich maar al te vaak van precies dit frame als zij berichten over de rooms-katholieke kerk, of dat nu is in Nederland, in Rome of elders in de wereld. Nieuwsuur is daarvan slechts een voorbeeld, zij het een zeer ongunstige. Op zaterdag 2 februari presenteerde Nieuwsuur een meer dan 16 minuten tellend item over de Wereldjongerendagen in Panama, waar 700.000 jongeren uit de hele wereld waren samengekomen om samen met de paus te bidden voor vrede en rechtvaardigheid. Een unieke gebeurtenis, die een ongekende hoeveelheid jongeren op de been wist te brengen. Tijdens het bezoek werd meerdere malen bisschop Oscar Romero genoemd, die in 1980 door de junta van El Salvador achter zijn altaar werd doodgeschoten vanwege zijn kritiek op het onmenselijke regime.
Zoveel mogelijkheden om een item in te steken, over bevrijdingstheologie, over gelovige kritiek op machtsmisbruik, over de zogenaamde luie millennials die zich kennelijk wel voelen aangetrokken tot een oude man in een witte jurk. Maar waar koos Nieuwsuur voor? Om het bezoek van de paus aan Panama geheel en al te framen binnen het dossier van het seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke kerk. De journalist in de studio en ter plaatse, Marijn Duintjer Tebbens, sprak maar over één ding.
De twee belangrijkste geïnterviewden waren slachtoffers van seksueel misbruik. En dat terwijl de vier geïnterviewde jongeren in Panama elk één enkele quote toebedeeld kregen, met uitzondering van de Nederlandse Ramon Goosen. Hij kreeg twee quotes, waaronder één vraag over seksueel misbruik, die hij overigens keurig beantwoordde: "Het is gewoon heel ranzig wat de kerk heeft gedaan (…) maar dat tast mijn geloof niet aan." Ook de twee geïnterviewde Vaticaan watchers, waaronder de Nederlandse Hendro Munsterman (van het Nederlands Dagblad), kregen alleen zendtijd om over seksueel misbruik te praten.
De twee belangrijkste geïnterviewden waren slachtoffers van seksueel misbruik. En dat terwijl de vier geïnterviewde jongeren in Panama elk één enkele quote toebedeeld kregen, met uitzondering van de Nederlandse Ramon Goosen. Hij kreeg twee quotes, waaronder één vraag over seksueel misbruik, die hij overigens keurig beantwoordde: "Het is gewoon heel ranzig wat de kerk heeft gedaan (…) maar dat tast mijn geloof niet aan." Ook de twee geïnterviewde Vaticaan watchers, waaronder de Nederlandse Hendro Munsterman (van het Nederlands Dagblad), kregen alleen zendtijd om over seksueel misbruik te praten.
Ik snap wel, het seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke kerk is een afgrondelijk probleem: voor de overlevers, voor het instituut, voor de paus, voor de miljoenen gelovigen van de kerk. En de (Nederlandse) journalistiek heeft er in belangrijke mate aan bijgedragen dat het misbruik naar de oppervlakte kon komen. Dat is hun taak, en die hebben zij met verve vervuld. Maar aan de andere kant word ik ook moedeloos van zoveel journalistieke luiheid en eenzijdige framing die veel media, waaronder Nieuwsuur, parten lijkt te spelen als het over de Rooms-Katholieke kerk gaat.
Zelfs het politiek zo belangrijke bezoek van Franciscus aan de VAE als steun in de rug voor al die vervolgde christenen in het Midden-Oosten. Zelfs als het om het grootste, terugkerende jongerenevenement ter wereld gaat. Elk r.k.-onderwerp wordt geframed binnen het dossier van seksueel misbruik. En daarmee gaan journalisten voorbij aan de complexiteit van het menselijk bestaan, de internationale politiek en vooral aan al het goede dat de r.k.-kerk en haar ontelbare ziekenhuizen bouwende, wezen opvangende, doden begravende en ongeletterden scholende mannen en vrouwen aan de wereld hebben geschonken en nog steeds schenken.
Zelfs het politiek zo belangrijke bezoek van Franciscus aan de VAE als steun in de rug voor al die vervolgde christenen in het Midden-Oosten. Zelfs als het om het grootste, terugkerende jongerenevenement ter wereld gaat. Elk r.k.-onderwerp wordt geframed binnen het dossier van seksueel misbruik. En daarmee gaan journalisten voorbij aan de complexiteit van het menselijk bestaan, de internationale politiek en vooral aan al het goede dat de r.k.-kerk en haar ontelbare ziekenhuizen bouwende, wezen opvangende, doden begravende en ongeletterden scholende mannen en vrouwen aan de wereld hebben geschonken en nog steeds schenken.