■ website C Mennen ■ Als emeritus val ik in de weekenden op diverse plaatsen in. Enige tijd geleden was ik ergens waar na de Mis koffie geschonken werd. Ik heb me uiteraard bij de koffiedrinkende parochianen gevoegd. De vriendelijke mevrouw die mijn koffie inschonk, zei: “Ik ben blij dat u bij de consecratie “voor allen” zegt. Toen ik een beetje onnozel vroeg: “Hoezo?”, antwoordde ze: “Onze pastoor zegt altijd “voor velen”. Ik weer: “Dat is nog een beetje vroeg, maar in het nieuwe missaal wordt het weer “voor velen”. “Ik vind het maar niks”, bleef ze koppig volhouden. Ik weer: “Ja maar, in de evangelies staat “voor velen. Jezus heeft het zelf gezegd.” Toen gebruikte de dame haar ultieme argument: “Jezus heeft zoveel gezegd.” Dat betekent eigenlijk: Jezus kan zoveel zeggen als Hij wil maar als ik het er niet mee eens ben, lap ik het aan mijn laars. Dat is een houding die je nogal veel tegenkomt in de Kerk vandaag, en dat niet alleen bij gewone gelovigen. De clerus en hiërarchie geven daarbij het voorbeeld.
“Et ne nos inducas in tentationem”. Deze bede uit het onzevader is de getrouwe vertaling van de Griekse grondtekst uit het evangelie: καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν. Tot voor kort hadden we een equivalente vertaling in alle moderne talen: “en leid ons niet in bekoring”, “and lead us not into temptation”, “Et ne nous soumets pas à la tentation”.
Sinds kort heeft men in de Kerk moeite met wat Jezus gezegd heeft. Hij kan toch niet gezegd hebben: “en leid ons niet in bekoring”, want God leidt niemand in bekoring. Zelfs de paus heeft zich onlangs in dit koor van betweters geschaard: “God kan ons niet in bekoring leiden, dat doet alleen de duivel”. De Nederlandse bisschoppen hebben de “bekoring” in de “beproeving” (wat duidelijk iets ander is al “bekoring”) veranderd. De Italiaanse bisschoppen zijn hen daarin gevolgd. En de Franse bisschoppen hebben het veranderd in “Et ne nous laisse pas entrer en tentation” wat vertaald betekent: “en laat ons niet in de bekoring binnengaan”.
Daarmee breekt men met de vertalingen vanaf het begin van de Kerk die er allemaal (terecht) van uitgingen dat dit de evangelische tekst was. Men doet dat eigenlijk met dezelfde gedachte als koffie schenkende dame hierboven: Jezus heeft zoveel gezegd maar wij weten het beter; wij voelen het anders. In plaats van de moeilijkheid van Jezus’ bede te verklaren, zoals men altijd heeft gedaan en die je in alle bijbelcommentaren kunt vinden, gaat men nu aan de tekst sleutelen. En ik hoor praktisch niemand protesteren. Het is eigenlijk een beetje hetzelfde als het beroemde “voor allen” bij de consecratie. In de jaren zestig dacht men bij de eerste vertaling van het missaal ook al in de meeste landen: “Jezus kan ons nog meer vertellen. Hij beperkt hier het aantal verlosten door “velen” te gebruiken. Een wij weten toch dat iedereen verlost is. Daarom veranderen wij het in “allen”. We hadden een verstandige en erudiete paus als Benedictus nodig om de woorden van Jezus zelf bij de belangrijkste tekst van de Mis weer centraal te stellen. Misschien gebeurt dat eens ook weer met het onzevader…
In dezelfde categorie van misbruik van het evangelie valt een opmerking van de generaal van de jezuïeten (de zgn. zwarte paus) dat er bij Jezus’ toespraken niemand met een opnameapparaat had gestaan. Hij zei dit om uitspraken van Jezus die hem niet goed uitkwamen (over huwelijk en echtbreuk) te relativeren. Zo kun je het hele evangelie naar je hand zetten en dat lijkt hij ook te doen als hij onder andere in een kranteninterview beweert dat de duivel een verzinsel is. Dan zou Jezus zich in het evangelie tegen een verzinsel hebben gekeerd.
Dit past in het denken van veel mensen die zich nog christen noemen maar die de Jezus van het evangelie en de Jezus van de brieven van Paulus geheel of gedeeltelijk hebben afgeschreven en vervangen door eigen emoties (meestal) of redeneringen (zelden). Men zegt dan: “ik vind…” of “de moderne wetenschap heeft ontdekt..” of “het is toch onmogelijk dat…” Maar het komt allemaal neer op wat die vriendelijke mevrouw met de koffiekan zei: “Jezus heeft zoveel gezegd…” Dat wil zeggen: ik ga onder zijn vlag totaal mijn eigen gang!