Ik kon het niet terugvinden op internet, maar volgens mij heeft de Amerikaanse zangeres Madonna ooit gezegd dat als je eenmaal katholiek bent, je dat altijd blijft. Of je nou wilt of niet.
Ik denk vaak aan deze uitspraak, zeker de laatste tijd, nu het lijkt alsof de Moederkerk door de ene na de andere ramp getroffen wordt. Ook in ons land. Neem afgelopen week.
Afgelopen zaterdag was kardinaal Wim Eijk in een interview met De Gelderlander nog somberder dan-ie al was over de toekomst van het aartsbisdom Utrecht. Het zou zomaar kunnen – denkt de kardinaal – dat over tien jaar door de ontkerkelijking, in dit meest uitgestrekte bisdom van ons land, van de 45 parochies er nog maar acht à tien over zullen zijn. Ik herhaal: acht à tien.
Op zaterdagavond woedde er een grote brand in de Amstelveense St. Urbanuskerk. Een groot deel van de kerk ging verloren, alleen de toren bleef gespaard maar die kijkt nu uit over de puinhopen van het gebouw waar hij zo lang bij hoorde. Bij de NOS zag ik hoe de mensen waren toegestroomd om de ramp in ogenschouw te nemen. Velen hadden tranen in hun ogen. “Ik ben er gedoopt, gevormd, ik heb alles meegemaakt in die kerk”, zei een oudere man voor de camera. Het gebouw was ook nog eens net gerenoveerd en dan gebeurt er dit.
Maar dit alles valt in het niet bij het nieuws dat maandagavond tot ons kwam en dat zich in vijf woorden laat samenvatten: Klaas Henricus Dominicus Maria Dijkhoff.
In een brief aan kardinaal Eijk liet hij weten zich uit te schrijven uit de kerk. Volgens de altijd heilig driedelig geklede fractieleider van de VVD, had de aartsbisschop van Utrecht ‘vakkundig’ mensen de kerk ‘uitgejaagd’. Hij nam het Eijk ook nog kwalijk dat deze hem in datzelfde interview met De Gelderlander een hyperindividualist had genoemd. Eigenlijk toch een geuzennaam voor een liberaal, maar Dijkhoff vond het niet leuk. En weg was hij.
In Rome zat paus Franciscus de dag erop aan het ontbijt. Zijn secretaris kwam binnen met een bedrukt gezicht.
“Wat is er?”, vroeg de paus. “Heeft er nou weer een kardinaal aan jongens gezeten?”
“Nee”, antwoordde de secretaris. “Het is Klaas. Hij gaat zich uitschrijven.”
“Je bedoelt Klaas Henricus Dominicus Maria? Maar dat is een ramp. Ik roep meteen een topconferentie bij elkaar. Dit kunnen we niet laten gebeuren.”
“Maar Heilige Vader, we hebben in oktober al een bisschoppensynode over jongeren en in februari een topconferentie over misbruik.”
“Dan meteen daarna nog één”, schreeuwde de paus. “Het vertrek van Klaas is een ramp.”
Er was nogal wat kritiek uit katholieke kringen op de actie van Dijkhoff. Waarom die brief schrijven op VVD-briefpapier? Waarom een link (inmiddels verwijderd) onderaan de brief die leidt naar een formulier waarmee je je kunt uitschrijven uit de katholieke kerk? En is Dijkhoff als lid van een partij die inmiddels als het om integriteit gaat zelf een probleemwijk is, wel gerechtigd om de rooms-katholieke kerk moreel de maat te nemen?
De brief zelf is eigenlijk vrij onschuldig, al begint-ie onaardig (‘Geachte heer Eijk, vooruit: Monseigneur’). Voor de rest spreekt er vooral heimwee uit naar een kerk die veel voor Dijkhoff betekend heeft, maar in zijn ogen niet meer bestaat. Ik heb er een beetje moeite mee dat hij een privézaak – ik zou bijna zeggen een hyperindividualistische zaak – als het verlaten van de kerk, publiekelijk uitvent op een moment dat de kerk al in de touwen hangt. Ramptoerisme.
Ik raad Dijkhoff aan om eens naar Amstelveen af te reizen, naar de afgebrande St. Urbanuskerk. Ik zie hem daar al staan achter de hekken. Hij beziet de puinhopen en al snel raken zijn ogen de toren die het allemaal heeft overleefd. “Jij ook, Klaas?”, buldert het uit de hemel. “Help jij mee mijn kerk te herbouwen?” Dijkhoff schrikt en grijpt naar zijn jasje dat nonchalant over het voor dit weertype iets te dikke vest hangt. Hij voelt zijn paspoort in zijn rechterbinnenzak, haalt het eruit, vouwt het open en ziet de namen die er voor altijd in zullen staan: Klaas Henricus Dominicus Maria.
Uitschrijven is één ding, die kerk werkelijk uit je leven bannen is weer iets heel anders. Of je nou wilt of niet.
Trouw