Het is verleidelijk om kardinaal Wim Eijk na lezing van het interview gisteren in deze krant te typeren als 'roomser dan de paus’' De kardinaal vindt dat Franciscus te soepel omgaat met de kwestie van de 'hertrouwd gescheidenen'.
Die kwestie draait om kerkbezoekers die voor de wet zijn hertrouwd zonder dat de kerk hun eerste huwelijk nietig heeft verklaard. In recente documenten lijkt de paus ruimte te geven aan lokale kerkbestuurders om zelf te beslissen of deze kerkgangers ter communie mogen gaan. Eijk, die behoort tot een groep conservatievere bestuurders, zou liever vasthouden aan de oude regel waarin ze niet te communie kunnen, zo was gisteren in Trouw te lezen.
Inhoudelijk zitten de paus en hij niet ver van elkaar, betoogt Eijk. De bestuursstijl verschilt echter enorm. Tegenover Franciscus die de barmhartigheid voorop zet en naar de mensen toe gaat, staat Eijk die vanuit zijn aartsbisschoppelijk paleis de regels dicteert. De kardinaal laat zich in het interview, niet voor het eerst, ook op andere punten van zijn steile kant zien. Zo houdt hij nog steeds vol dat zijn aankondiging ruim drie jaar geleden dat veel kerken door de leegloop zouden moeten sluiten, een terechte realistische waarschuwing was. De onrust die in veel parochies ontstond, was het gevolg van 'desinformatie'. Enige herbezinning op de communicatiestijl zou de kardinaal gesierd hebben.
De vraag welke bestuursstijl de voorrang moet krijgen, is eenvoudig te beantwoorden. In deze tijd, met een sterke ontkerkelijking en de vraag om menselijke leiders, is Franciscus het voorbeeld omdat hij naar de mensen toegaat en de barmhartigheid voorop zet. De kardinaal zou dan kunnen tegenwerpen dat deze vaststelling ook iets zegt over 'deze tijd', waarin stijl boven inhoud gaat. Maar wie zich presenteert als realist moet rekening houden met de tijdgeest.
En dan over de inhoud. Praktisch gesproken heeft deze discussie weinig gevolgen. Er zullen weinig kerken zijn waarin de groep mensen waar het nu over gaat, de komende tijd op zondag de communie wordt geweigerd. Het gaat om het principe, als lakmoesproef voor de vraag hoe rekkelijk de kerk is. En Eijk heeft zeker een punt wanneer hij erop wijst dat de paus, doordat hij de discussie openlaat, het toestaat dat 'wat in plaats A waar is, in plaats B opeens onwaar is'. Of dat erg is, is nog maar de vraag. Mogelijk speelt er bij Eijk en zijn medestanders meer, zoals de vrees dat Rome toegeeflijker gaat worden in andere heikele kwesties.
Toch is het te hopen dat die vermaning over ongelijkheid serieus wordt genomen in Rome. Een vermaning van een bestuurder die zich niet laat weerhouden door hiërarchie. Die aan het eind van het gesprek zijn inspirerende kant toont, met zijn beeld van de eeuwigheid.
trouw.nl